Maandelijks preventienieuws: Roken

Hoewel er jaar na jaar steeds minder mensen roken, gaat het nog altijd om één op de vijf Brusselaars. Het gebruik is zeer ongelijk verdeeld over de bevolking en is lager bij mensen met een hoog opleidingsniveau. Gezien de gezondheidsrisico’s van roken, zowel actief als passief, is het een van de belangrijkste bronnen van gezondheidsongelijkheid.

Om dat probleem aan te pakken, heeft België in 2022 een interfederale strategie voor een rookvrije generatie gelanceerd met benaderingen om de betrokken bevolkingsgroepen te bereiken, in het bijzonder door zich te richten op de leefomgevingen en de sociale dimensies. Daarom werd op 31 december 2024 in België het rookverbod uitgebreid en werden er wetswijzigingen rond tabaksproducten ingevoerd, zoals de invoering van een rookvrije zone in de buurt van scholen, speelpleinen, pretparken en sportterreinen.

In dit themadossier, waarvan de hulpmiddelen zijn uitgewerkt per Zorgzone, vindt u een reeks aanbevelingen en tools ter ondersteuning van u, sociaal-gezondheidsprofessional, bij de begeleiding van de begunstigden rond deze problematiek.

Aandachtspunten voor professionals

De strijd tegen roken vergt zowel stappen om te stoppen met roken als maatregelen om de tabaksconsumptie in de leefomgeving te denormaliseren.

Stoppen met roken

• Spontaan advies aan de persoon die rookt, kan een motivatie zijn om te stoppen met roken. De meeste personen die roken willen stoppen… en wachten op een trigger.
• Zodra ze zijn gestopt, kan niet-stigmatiserende, algemene en langdurige begeleiding helpen om gemotiveerd te blijven en het risico op een terugval te voorkomen.
• Indien nodig kan een follow-up met een erkende tabakoloog worden voorgesteld om het stoppen met roken op een algemene psychologische en gedragsmatige manier aan te pakken.

Maatregelen om rookgedrag te denormaliseren:

• De blootstelling aan tabak in de omgeving verminderen door de beschikbaarheid van tabaksproducten te beperken en het gebruik van tabak in bepaalde omgevingen te verbieden.
• Voorkomen dat jongeren beginnen te roken door hen bewust te maken van het probleem rond roken/vapen en hun psychosociale vaardigheden te versterken (stressbeheer, zelfvertrouwen, kritisch redeneren, besluitvorming).
• Bevorderen van weloverwogen keuzes door bewustmaking, doorverwijzing en activiteiten voor te stellen die zijn aangepast aan verschillende groepen of gemeenschappen, en aan de verschillende producten die worden gebruikt.

Hulpmiddelen om te stoppen met roken

Gekwalificeerde tabakologen helpen de kandidaten op een deskundige manier om te stoppen met roken. Mensen helpen om te stoppen met roken draagt bij aan de preventie die noodzakelijk is om rookgerelateerde sterfte en ziekte te voorkomen. Een lijst van deze professionals is te vinden op:

• De website van de VRGT : rookstop.vrgt.be/geregistreerde-tabakologen
• De website van FARES : repertoire.fares.be

Er zijn nog andere hulpmiddelen om te stoppen met roken, waarvan FARES een kort overzicht geeft: Aides à l’arrêt — FARES vzw

Terugbetalingen

In het Brussels Gewest komen de ziekenfondsen tussen in de kosten voor 8 raadplegingen bij een erkende tabakoloog over een periode van 2 jaar:

• Terugbetaling van € 30 voor de eerste raadpleging en € 20 voor de volgende 7 raadplegingen;
• Voor zwangere vrouwen: terugbetaling van € 30 per raadpleging.

Sommige ziekenfondsen bieden ook aanvullende tussenkomsten aan voor verschillende hulpmiddelen om te stoppen met roken.

Raadpleeg voor meer informatie onze Focus ‘Financiële toegankelijkheid tot gezondheidszorg’ of neem rechtstreeks contact op met het ziekenfonds van de persoon.

In Brussel dragen de VRGT (Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding), de STK (Stichting Tegen Kanker) en het FARES bij aan tabakspreventie via toezicht, sociaal-profylactische activiteiten en informatie/bewustmaking van professionals in de welzijns- en gezondheidszorg.