De zorgzone is
een gebied waarin alle actoren van de welzijns- en gezondheidssector zich organiseren en hun activiteiten coördineren om collectief tegemoet te komen aan de behoeften van de bevolking.
Een zorgzone telt tussen de 200.000 en 300.000 inwoners en is onderverdeeld in ‘wijken’ met telkens tussen de 10.000 en 30.000 mensen. Zo omvat Zorgzone Zuid zestien wijken waarvan er twee (Laag Vorst en Laag Sint-Gillis) specifieke financiering ontvangen in het kader van een Lokaal Welzijns- en Gezondheidscontract (LWGC) dat tussen het OCMW en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) wordt gesloten om acties uit te voeren voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen.
Met meer dan 300.000 inwoners is dit de talrijkste zorgzone.
Er zijn grote verschillen in het gebied, zowel op sociaaleconomisch vlak als op het vlak van het verenigingsnetwerk.
Sociaaleconomische ongelijkheden komen zowel voor op het niveau van de zorgzone (tussen de verschillende gemeenten) als binnen de gemeenten zelf (tussen de wijken). Deze situatie is vooral acuut in Elsene, Sint-Gillis en Vorst, waar het ‘hogere’ deel van het gebied de thuisbasis is van de middenklasse – en soms zelfs de hogere klassen – terwijl het ‘lagere’ deel wordt bewoond door een kansarme bevolking.
Opvallend is dat Sint-Gillis duidelijk een ‘doorgangsplaats’ is voor de jongere populatie, die er over het algemeen niet langer dan vijf jaar blijft wonen.
In de omtrek van de Vijfhoek – die overeenkomt met het historische centrum of, om een meer hedendaags referentiepunt te nemen, de lanen van de kleine ring – is de overgrote meerderheid van de kwetsbaarheden en preventie-uitdagingen geconcentreerd: drugsgebruik, dakloosheid, enz. In sommige wijken leidt de alomtegenwoordigheid van dat soort problemen tot een sfeer van onveiligheid en sterke spanningen.
Het Zuidstation is een echte ‘stad in de stad’, waar actoren op het terrein geconfronteerd worden met gemarginaliseerde bevolkingsgroepen en extreme bestaansonzekerheid.
Hoe verder weg je van het station gaat, hoe meer de bebouwde omgeving, de luchtkwaliteit, het groen, het gemiddelde inkomen en het gemengde gebruik van openbare ruimten verbeteren.
Opmerkelijk is dat het percentage sociale woningen in deze zorgzone (duidelijk) onder het gewestelijke gemiddelde ligt… behalve in Watermaal-Bosvoorde, waar het een recordniveau bereikt (17,9%, tegenover het Brusselse gemiddelde van 7,2%!).
De missies
De opdrachten van de zorgzones werden door de welzijns- en gezondheidsactoren gedefinieerd tijdens de Veranderateliers, ruimtes voor dialoog en overleg die in 2022 en 2023 in de verschillende zorgzones werden georganiseerd.
In overeenstemming met de hervormingen van de sector die werden gestart op federaal (het Interfederaal Plan Geïntegreerde Zorg) en gewestelijk niveau (het Geïntegreerd Welzijns- en Gezondheidsplan), zijn de op deze bijeenkomsten geïdentificeerde opdrachten gestructureerd rond vier pijlers:
In overeenstemming met de hervormingen van de sector die werden gestart op federaal (het Interfederaal Plan Geïntegreerde Zorg) en gewestelijk niveau (het Geïntegreerd Welzijns- en Gezondheidsplan), zijn de op deze bijeenkomsten geïdentificeerde opdrachten gestructureerd rond vier pijlers:
01
Kennis
Alle nuttige informatie over de noden en behoeften van de bevolking en over het aanbod om hieraan te voldoen centraliseren, organiseren en beschikbaar stellen voor de belanghebbenden.
02
Netwerk
De onderlinge kennis van de actoren en organisaties vergroten
03
Coördinatie
De samenwerking tussen de welzijns- en gezondheidsactoren in de zorgzone ondersteunen.
04
Preventie en bevordering van de gezondheid
Ingrijpen op alle gezondheidsdeterminanten, d.w.z. op alle factoren (persoonlijke, sociale, economische en omgevingsfactoren) die een invloed hebben op de gezondheid van het individu en van de bevolking.